O Banku

W dniu 26 marca 1946 roku odbyło się Walne Zgromadzenia Organizacyjne, które powołało spółdzielnię pod nazwą Powszechny Bank Spółdzielczy z ograniczoną odpowiedzialnością w Jaworze. Jednocześnie na tym Zgromadzeniu przyjęto statut oraz powołano Radę Nadzorczą w 9-cio osobowym składzie. Rada Nadzorcza w dniu 30 marca 1946 roku powołała Zarząd w 3 osobowym składzie, zaś Zarząd Banku w miesiącu kwietniu 1946 roku złożył wniosek do Sądu Okręgowego w Legnicy o zarejestrowanie Spółdzielni, statutu oraz członków Zarządu. Sąd Okręgowy w Legnicy w dniu 20 maja 1946 roku pod pozycją 12-tą Rejestru Spółdzielni dokonał wpisu Powszechnego Banku Spółdzielczego z ograniczoną odpowiedzialnością w Jaworze. Od tej daty rozpoczął działalność Powszechny Bank Spółdzielczy z o.o. w Jaworze.

Cechą charakterystyczną powstałej Spółdzielni było to, że miała ona służyć podniesieniu dobrobytu członków poprzez dostarczenie im dogodnego kredytu. Pośrednio chodziło, więc o ochronę ludności, szczególnie wiejskiej przed wyzyskiem. Zakres działalności Spółdzielni obejmował miasto Jawor i okoliczne gminy powiatu jaworskiego.

Powszechny Bank Spółdzielczy prowadził swą działalność do marca 1951 roku, kiedy to na mocy zmian ustawowych przekształcił się w Gminną Kasę Spółdzielczą w Jaworze z odpowiedzialnością udziałami. W statucie Gminnej Kasy Spółdzielczej zapisano „celem działalności Kasy jest pomoc w podnoszeniu dobrobytu i kultury bezrolnych, małorolnych i średniorolnych chłopów oraz obrona ich przed lichwą i wyzyskiem kapitalistycznym na wsi”.¹ Gminna Kasa Spółdzielcza z odpowiedzialnością udziałami w Jaworze przetrwała do 1958 roku. W dniu 10 listopada 1958 roku na mocy zmian ustawowych dokonano zmiany nazwy na „Kasa Spółdzielcza w Jaworze”. Natomiast nie zmienił się cel działalności Kasy. Dopiero w miesiącu maju 1961 roku Kasę Spółdzielczą w Jaworze przekształcono w Spółdzielnię pod nazwą Bank Spółdzielczy w Jaworze i pod taką nazwą Bank działa do obecnej chwili.

W działalności Spółdzielni jako Banku dają się wyodrębnić 3 okresy.

Pierwszy okres to lata od początku powstania Banku do początku lat sześćdziesiątych, gdzie działalność Banku była ograniczona zakresem przedmiotowym i podmiotowym. Bank był przypisany obsłudze rolnictwa, a w zakresie przedmiotowym gromadził oszczędności, udzielał pożyczek i dokonywał wypłat rolnikom za sprzedane płody rolne. Nie posiadał żadnej samodzielności w zakresie decydowania o rodzaju produktów bankowych oraz o wysokości prowizji, wysokości oprocentowaniu pożyczek bankowych, a także o oprocentowaniu oszczędności. Bank był tylko wykonawcą ustaleń na szczeblu centralnym, w tym okresie Centralnego Związku Spółdzielni Oszczędnościowo-Pożyczkowych.

Drugim okresem w dziejach Banku to okres od początku lat sześćdziesiątych do roku 1990. W tym okresie stopniowo władze centralne zezwalały Bankowi bardzo małymi krokami na podejmowanie działalności w nowych rozmiarach przedmiotowych. Okres ten charakteryzuje się ponadto stopniowym odchodzeniem Banku od obsługi wyłącznie rolnictwa. W początkach lat siedemdziesiątych Bank zaczął obsługę innych działów gospodarki, a szczególnie rzemiosła. Jednak w dalszym ciągu Bank był podporządkowany kompetencyjnie organom centralnym i nie posiadał samodzielności w zakresie decydowania w sprawach istotnych dla rozwoju Banku.

Jednak w związku ze stopniowym poszerzeniem swej działalności Bank w 1973 roku powołał do życia 3 Filie Banku, tj. w Męcince, Mściwojowie i Paszowicach. Filie te powołano w miejscowościach, w których miały siedziby władze gmin. Celem ich powołania było polepszenie warunków obsługi ludności zamieszkującej na terenach wiejskich. W roku 1974 filie Banku przekształcono w oddziały Banku. Od tego momentu Bank obsługiwał już rachunki gmin, w których posiadał oddziały.

Trzeci okres w działalności Banku to okres od roku 1990 do chwili obecnej. Lata te charakteryzują się dynamicznym rozwojem tejże instytucji. W roku 1990 Bank uzyskał całkowitą samodzielność. Wiązało się to z likwidacją centralnych związków spółdzielni. W przypadku Banku rolę taką utracił Bank Gospodarki Żywnościowej. Od tej chwili Bank Spółdzielczy mógł samodzielnie decydować o własnych sprawach. Samodzielność Banku nie mogła tylko naruszać obowiązującego prawa, tj. Prawa bankowego i Prawa spółdzielczego oraz wydawanych na podstawie tych ustaw rozporządzeń wykonawczych, a także działalność nie mogła odbiegać od unormowań Narodowego Banku Polskiego i Komisji Nadzoru Bankowego.

W wyniku samodzielności banki spółdzielcze zaczęły decydować o kierunkach swego rozwoju. W wyniku konkurencji na rynku bankowym, a szczególnie banków komercyjnych z kapitałem zagranicznym słabsze ekonomicznie banki spółdzielcze, nie mogąc podołać nowym wyzwaniom zmuszone zostały do łączenia się w silniejsze organizmy bankowe.

Od 1 stycznia 1999 roku doszło do połączenia Banku Spółdzielczego w Bolkowie, Banku Spółdzielczego w Strzegomiu i Banku Spółdzielczego w Jaworze przyjmując nazwę Bank Spółdzielczy w Jaworze.

¹Statut Gminnej Kasy Spółdzielczej w Jaworze z dnia 10 marca 1951r., §4 ust. 1.